Zou er bij de beoordeling van tentamens van studenten ook een versoepeling mee worden genomen in de norm in verband met corona? Over het algemeen zal het voor de meeste mensen minder prettig zijn om thuis een tentamen te maken (en thuis te studeren). Als je naar psychologische effecten kijkt, denk ik dat bepaalde associaties in de weg kunnen zitten. Je bent in dezelfde ruimte als waar jouw bed staat. Je kijkt er tijdens het maken van het tentamen meerdere malen naar, en onbewust oefent dat een invloed uit op je. Wellicht ben ben je daardoor minder gefocust door de associatie met slapen en moe zijn.
Daar tegenover werkt het gebrek aan afleiding voor sommigen misschien beter. Borrels, stappen, commissievergaderingen, chillen in het park, het gebeurt minder en daardoor is er meer tijd. Alhoewel ik daarbij het gevoel heb dat de sociale impact zwaarder weegt, en het hebben van meer tijd door minder sociale activiteit eigenlijk vooral bijdraagt aan een mindere gemoedstoestand bij studenten.
Een laatste effect wat door mijn hoofd ging was het context effect. Ik ben benieuwd of resultaten van studenten hierdoor nog consistent beter kunnen zijn. Wat bedoel ik met het context effect? Het positieve effect op het geheugen dat plaatsvindt wanneer leren en toetsen in dezelfde ruimte gebeurt. Dus, wanneer de omgeving bij beiden situaties hetzelfde is. Volgens mij hebben ze dat aangetoond met een onderzoek waar duikers een rijtje woorden onder water moesten leren, en vervolgens ofwel in een klaslokaal een overhoring kregen, of ook weer onder water. De mensen die onder water studeerden en onder water de toets maakten, behaalden betere resultaten. Dat is heel globaal wat ik mij ervan herinner. Dit eerstejaars Psychologie stof, dus we hebben het over een goede vijf á zes jaar geleden. *Gaat studieboek pakken en opent Google Scholar en Wikipedia*.
Het onderzoek van de duikers was er eentje van Godden en Baddeley (1975, wel een beetje oud dus, maar volgens mij wel baanbrekend toen).
Er bestaan ook nog het mood-dependent en state-dependent memory effect. Kort (door de bocht) gezegd: Als je verdrietig bent tijdens leren, dan moet je dat ook zijn bij de toets, en als je dronken was bij het leren, moet je dat ook zijn bij de toets.
Dus, dat context effect zou best nog wel eens een rol kunnen spelen bij thuis studeren en thuis een toets maken. Ik vraag me af of het een zodanig grote rol zou kunnen spelen. In het boek (Cognitive Psychology, Gilhooly, Lyddy & Pollick, 2014), spreken ze van een redelijk groot effect (50% beter). Dat effect was er wel alleen met recall, dus met het herinneren en niet met recognition (herkennen). In combinatie echter met de negatieve kanten van de crisis denk ik dat er niet veel van het effect overblijft, als het al aanwezig zou zijn.
Even een kleine throwback naar dat moment dat we leerden dat uit een onderzoek was gebleken dat consumptie van alcohol in een kleine mate consolidatie (opslaan van informatie in het geheugen) kon bevorderen en we met onze vermoeide hoofden maar bleven grappen hoe we ‘eigenlijk nu nog even twee biertjes moesten drinken, want dat was goed voor de consolidatie’. Ja ja, is goed.
Persoonlijk moet ik zeggen dat het in de tentamenruimte zitten me altijd een beetje een meer gefocust gevoel gaf. Daarnaast is het daar natuurlijk helemaal stil. De tentamenzaal associeer je (als je al langer studeert) met tentamens maken, met even goed presteren, adrenaline, focus. Op de een of andere manier kwamen bepaalde theorieën in die tentamenzaal soms nog beter uit mijn vingers dan verwacht, puur omdat je er dan helemaal in zit en een soort collectieve focus hebt met honderden andere studenten. Een gevoel dat ik trouwens ook terugvind in dit artikel. Hier beschrijven de geïnterviewde studenten ook dat de uren vóór het tentamen en de reistijd naar de universiteit toe iets met je doet. En dan is dit artikel gepubliceerd toen de corona crisis net was begonnen…
In een studentenkamer heb je een bed staan, wat je kunt associëren met chillen en met slaap, en wat jou onbewust kan beïnvloeden zodat je minder gefocust bent. Verder is de studentenkamer een plek waar je chillt, met vrienden of alleen, waar je misschien zelfs eet, waar je sport. Hierdoor kun je die ruimte lastiger beschouwen als puur en alleen de tentamenruimte die het dan moet zijn. Dat vind ik dus interessant. Is er zo’n soort effect aanwezig? Kan het bij sommige mensen misschien wel positief werken door het context effect?
Wat ik wel tegenkom bij websites van een paar universiteiten is dat er de mogelijkheid is voor studenten om eventueel hun tentamen op locatie te maken, als dat echt niet thuis kan. Dat biedt wat meer mogelijkheden. Maar goed, na bijna een jaar kan ik me dan ook wel voorstellen dat iedereen een keertje denkt: nu is het mijn beurt.
Ik denk dat een bekende redenatie is voor veel mensen dat ze zich simpelweg op school, in de universiteitsbibliotheek of gewone bibliotheek, beter kunnen focussen. Er is geen afleiding en je bent omringd met allemaal hard lerende mensen, dus je gaat ook niet snel iets anders doen. Het is ook een beetje flauw om een studeerplek bezet te houden als je vervolgens gaat zitten Netflixen.
Nóg een flashback: die tentamenperiode toen het altijd strijden om een plekje was. Op Roeterseiland in de bieb kon het erg druk zijn (dat werd door de jaren heen ook een steeds populairdere plek, toen meer studies naar Roeterseiland kwamen). Je moest er dan al vroeg zijn, in ieder geval voor tien uur, om een plekje te hebben. En daarna werd het al gauw lastig. Ik vond het helemaal aan het begin heel ongemakkelijk om dan die volle studiezaal in te lopen en te zoeken naar een plekje en er vervolgens geen een te kunnen vinden. Maar door de jaren heen is dat helemaal weggezakt en in mijn laatste jaar liep ik die ruimte binnen zonder enige vorm van ongemakkelijkheid. Je ging op zoek naar je vrienden die ook ergens zaten, je keek toch even of er nog een plekje was en op het was niet zó erg als je een klein beetje geluid maakte. Ademen dat kon nog wel net.
Ook dit zijn zaken die voor veel studenten al lang geen realiteit meer zijn geweest. En de eerste en tweedejaars studenten van nu hebben dat niet eens gekend. Echt raar. Die tentamenweek was altijd een gekke combinatie van stress, knallen maar ook gezelligheid en helemaal gaar zijn om tien uur ‘s avonds en bedenken of het nog zin heeft om door te gaan, dus dan maar te verplaatsen naar het CREA café of een gangetje in dat gebouw. De eetpauzes waren chill, lekker pizza halen of een saladetje bij de appie, of gewoon van het buffet eten in de kantine. Ik was in mijn eerste jaar niet zo veel in de bieb te vinden, eigenlijk alleen één of twee dagen voor het tentamen, maar in mijn laatste jaar was het bijna de plek waar ik altijd studeerde. Na college liep ik zo door naar de bieb en ging ik aan het studeren geslagen (dat was in die periode ook nodig, met scriptie schrijven en dubbele vakken volgen). Thuis lukte mij dat echt niet.
Ik heb soms extra te doen met de jongeren en studenten, alle schoolgangers eigenlijk, natuurlijk ook op de middelbare school. Vooral het sociale component is belangrijk en maakt zo veel dingen makkelijker. Ben je hard aan het studeren, kom je even een vriend tegen in de gang waar je dan een praatje mee maakt en met wie je vervolgens de hele dag je pauzes viert en koffie haalt.
En als je niet zo sociaal bent ingesteld, of gewoon meer in je eigen wereld zit op je studie, dan kan het alsnog helpen om in een ruimte te zijn waar allemaal mensen hard aan het werk zijn en waar het stil is. Waar de tl-lichten niet gezellig zijn, maar gemaakt zijn om je hersens te laten kraken. Waar je niet anders kan dan gewoon dat boek openslaan en gaan. Studeren, wat een gekke mix van hard je best doen, maar ook altijd wat te lachen hebben. En in het geval je minder sociaal bent of weinig tot geen vrienden hebt, dan juist kan het fijn zijn om je in ieder geval op je opleiding wel onder de mensen te begeven. Ook al heb je geen behoefte aan veel contact, je bent onbewust wel dagelijks met mensen in contact. Simpele soorten contact die bij het leven horen, en die door corona allemaal wegvallen, ook buiten de universiteit natuurlijk.
Als ik persoonlijk kijk naar hoe ik het heb ervaren tijdens mijn studietijd, denk ik dat bij mij het associatie gehalte zwaar had gewogen. Mijn kamer was die plek waar ik kon zitten en waar ik me kon laten leiden door mijn ingevingen en impulsen. Waar ik niet hoefde te inhiberen. Als ik daar altijd had moeten studeren en tentamens had moeten maken weet ik niet of ik dat hoge cijfers had opgeleverd. Het is niet alleen een kwestie van discipline, er zit echt wel een psychologische factor aan verbonden. In een bepaalde mate moet de knop even om, en dat kon ik ook wel weer, maar er wegen ook andere dingen mee. Na een periode gaat het ook wennen, en ik denk dat dit ook bij veel studenten het geval is.
Mocht er iets van een positief effect aanwezig zijn, dan nog denk ik dat de algehele invloed van de corona crisis op studieresultaten negatief zal zijn. Dit vooral door de mentale staat waar veel studenten in verkeren. Er is veel onzekerheid, nog meer druk, meer eenzaamheid. En het gebrek aan afleidingen wordt denk ik overschaduwd door het gebrek aan peer pressure. Het is ook prettig als je samen met mensen kunt studeren en elkaar dingen kunt vragen, elkaar kunt overhoren en de stof kunt bespreken.
Overigens, toen ik op zoek ging naar artikelen over corona en thuis tentamens maken, kwam ik ook wat interessante dingen tegen over privacy en thuis tentamens maken. En dan gaat het volgens mij vooral op de inbreuk in de privésfeer van studenten. Wellicht nog iets om in de toekomst wat dieper op in te gaan.